Bezpieczeństwo w sieci, czyli jakich zasad należy przestrzegać?

Internet umożliwia swoim użytkownikom dostęp do nieograniczonych możliwości - wykonywania obowiązków zawodowych zdalnie, robienia zakupów, nauki czy rozrywki. Niestety korzystanie z potencjału cyberprzestrzeni wiąże się także z szeregiem zagrożeń, przed którymi należy się zabezpieczać. Dlaczego dbanie o bezpieczeństwo w sieci jest istotne?

Bezpieczeństwo w sieci – na czym polega?

Internet zrewolucjonizował świat, przekształcając się nie tylko w narzędzie do przekazywania informacji, ale także stając się przestrzenią złożonej, wirtualnej rzeczywistości. Za jego pośrednictwem ludzie robią zakupy, realizują przelewy, prowadzą działalność zarobkową czy załatwiają sprawy urzędowe.

Korzystanie wykracza zatem poza rozrywkę (która także niesie za sobą wiele zagrożeń) i obejmuje przetwarzanie poufnych danych, takich jak dane osobowe czy hasła dostępowe do systemów i aplikacji.

W miarę postępu technologicznego i rozwoju internetu pojawiają się nowe, coraz bardziej zaawansowane i skuteczne, metody kradzieży i oszustw. Nie oznacza to, że użytkownicy sieci nie mogą temu w żaden sposób zaradzić. Ochronę przed wieloma zagrożeniami zapewni im przestrzeganie kluczowych zasad bezpieczeństwa.

Co to jest bezpieczeństwo w internecie i jak o nie dbać?

Pojęciem bezpieczeństwa w sieci obejmuje się wszelkie działania, które mają na celu ochronę użytkowników przed różnorodnymi zagrożeniami. W praktyce oznacza to zabezpieczenia przed cyberatakami, kradzieżą poufnych danych czy utratą dostępu do poszczególnych usług.

Każdy użytkownik internetu jest wystawiony na szereg zagrożeń, przy czym szczególnie narażone są osoby starsze i dzieci, stając się częstymi celami oszustów. Kluczowym jest informowanie tych grup wiekowych o potencjalnym ryzyku oraz edukowanie z zakresu bezpieczeństwa w internecie. Niemniej, ryzyko to obejmuje także osoby, dla których korzystanie z sieci jest codziennym elementem życia. Ważne, aby mieć świadomość, że każda osoba korzystająca z internetu może stać się potencjalną ofiarą tych nadużyć.

Jedną z najczęstszych form przestępstw w cyberprzestrzeni jest uzyskiwanie nieuprawnionego dostępu do danych osobowych. Powszechną praktyką jest podszywanie się pod daną osobę w celu np.: zaciąganie kredytów, tzw. chwilówek czy  leasingu, wykorzystywanie danych kart płatniczych do wykonywania transakcji finansowych.

Phishing i pharming

Do wyłudzania poufnych danych oszuści wykorzystują sprawdzone metody, z których jedną z najczęstszych jest phishing. Technika ta polega na podszywaniu się pod różne instytucje, firmy czy nawet rodzinę i znajomych ofiary, mając na celu wzbudzenie jak największego zaufania. Z racji tego, że phishing manipuluje emocjami ofiary jest bardzo trudny do wykrycia.

Cyberprzestępcy wysyłają do swojej ofiary wiadomości SMS, email bądź komunikują się z nią za pośrednictwem portali społecznościowych. W ten sposób starają się nakłonić użytkownika do podania danych lub wejścia na niebezpieczną stronę internetową. Popularną praktyką jest podszywanie się pod znajomych potencjalnej ofiary i nakłanianie do wykonania przelewu BLIK, który trafia na konto oszusta.

Potencjalnym zagrożeniem są wszelkie podejrzane wiadomości na portalach społecznościowych, np. Facebooku czy Instagramie, reklamy a także maile czy smsy. Maile najczęściej są wysyłane z zagranicznych adresów, nie kojarzących się z nadawcą wiadomości, mogą zawierać niespójną treść, np. z licznymi błędami składniowymi, ortograficznymi. Taka wiadomość wzbudza emocje i nakłania do działania pod ich wpływem. Dodatkowo zazwyczaj zawiera link lub załącznik.

Z kolei metoda znana jako pharming polega modyfikacji adresu www (najczęściej za pomocą zainfekowania serwera DNS) dzięki czemu możliwe jest przekierowania użytkownika na fałszywą stronę internetową, której wygląd jest łudząco podobna do tej legalnej, udostępnianej przez dany podmiot, np. bank. Fałszywa strona kontrolowana jest przez oszustów.

​​​​​​​Złośliwe oprogramowanie - malware

Malware może przyjmować różne formy takie jak: wirusy, scareware (fałszywe powiadomienia o zainfekowaniu urządzenia w celu ułatwienia cyberataku) czy oprogramowanie ransomware (blokowanie dostępu do plików lub urządzenia i żądanie za nie okupu) to narzędzia powszechnie wykorzystywane przez hakerów. Te programy komputerowe są celowo stworzone w celu wyrządzenia szkody użytkowników. Używając go, cyberprzestępcy dążą do m.in. kradzieży danych kart płatniczych, uzyskania dostępu do kont bankowych lub wykorzystania urządzenia ofiary do kopania kryptowalut.

Cyberprzemoc (cyberbulling)

Bezpieczeństwo w sieci to nie tylko chronienie przed kradzieżą tożsamości i środków finansowych. Ogromnym zagrożeniem, na które podatne są w szczególności dzieci (ale nie tylko!) jest cyberprzemoc. Cyberbulling to forma agresji i prześladowania, przeniesiona do środowiska online. Może ona przybierać różne formy takie jak obraźliwe komentarze i wszelkie inne przejawy agresji słownej, poniżanie, wykluczanie, publikowanie prywatnych, intymnych treści czy tworzenie kont i stron internetowych ośmieszających ofiarę.

Cyberprzemoc jest ogromnym zagrożeniem dla młodych ludzi, dlatego  niezwykle ważnym jest, aby dbać o bezpieczeństwo dzieci w internecie. Cyberprzemoc może mieć poważne konsekwencje dla ofiar, zarówno w obszarze psychicznym, jak i społecznym. W tym kontekście istotnym jest uświadamianie i rozmowy na temat potencjalnych niebezpieczeństw.

Rodzice i opiekunowie powinni mieć na uwadze, że potencjalne zagrożenie stanowią nie tylko typowo podejrzane strony, np. związane z hazardem czy pornografią. Duże niebezpieczeństwo niosą za sobą także portale i aplikacje, których dzieci używają na co dzień w celu rozrywki. To właśnie kanały komunikacji powszechnie wykorzystywane przez najmłodszych przyciągają osoby mogące stanowić dla nich zagrożenie, tym większe, że osoby te mogą pozostać anonimowe.

W jaki sposób można zadbać o bezpieczeństwo w sieci?

Każda osoba korzystająca z internetu powinna zdawać sobie sprawę z potencjalnych zagrożeń, jednak jak dbać o bezpieczeństwo w sieci w praktyce? Istnieje mnóstwo praktyk i zasad, które pomogą zapobiec potencjalnym oszustwom i atakom. Warto przestrzegać każdej z nich, aby wirtualna przestrzeń wiązała się z nowymi możliwościami, a nie z nieprzyjemnościami związanymi z wyłudzeniem czy kradzieżą.

Unikanie phishingu

Przede wszystkim pod żadnym pozorem nie należy klikać w linki zawarte w wiadomościach, które uważamy za podejrzane lub które wzbudzają w nas emocje. Nie należy otwierać i pobierać załączników czy logować się na wskazywane przez nadawcę platformy do momentu aż zweryfikowana zostanie tożsamość osoby proszącej o informację. W tym celu można bezpośrednio skontaktować się ze wskazaną w wiadomości instytucją (za pomocą innego kanału komunikacji niż wskazany w wiadomości bądź rozmowie telefonicznej).

Nie należy podawać jakichkolwiek danych na stronach internetowych bądź w rozmowie telefonicznej jeżeli nie jest się pewnym autentyczności strony lub osoby, z którą rozmawiamy.

Próbę oszustwa można zgłosić do odpowiedniej instytucji np. www.cert.pl.

Używanie silnych haseł

Ta pozornie oczywista zasada może znacząco utrudnić kradzież poufnych danych. Aby hasło było silne i skutecznie zabezpieczało konta w internecie należy pamiętać o kilku kluczowych zasadach:

• Długość hasła: Im dłuższe hasło, tym bardziej odporne na ataki. Zalecane jest stosowanie haseł o minimalnej długości 16 znaków.
• Złożoność hasła: Hasło powinno składać się z różnych elementów, takich jak duże i małe litery, cyfry oraz znaki specjalne, co znacząco zwiększa jego trudność do złamania.
• Unikalność hasła: Każde konto powinno korzystać z unikalnego hasła, co minimalizuje ryzyko włamania na wiele kont.
• Poufność hasła: Nie należy udostępniać hasła innym osobom i zapisywać w miejscach łatwo dostępnych dla innych.
• Menedżer haseł: Korzystanie z menedżera haseł to bezpieczny sposób na skuteczne przechowywanie i zarządzanie wieloma silnymi hasłami.
• Unikanie oczywistych kombinacji: Unikaj stosowania łatwych do odgadnięcia kombinacji, takich jak "123456" czy "password". Zdecydowanie lepiej postawić na bardziej skomplikowane struktury.
• Stosowanie dodatkowego uwierzytelnienia.

Choć trwa dyskusja czy faktycznie hasła to najlepszy sposób na dostęp do kont, to na chwilę obecną jest to najpowszechniejsza forma zabezpieczania kont.

Pomimo trwającej dyskusji nad alternatywnymi metodami uwierzytelniania, obecnie stosowanie solidnych haseł pozostaje powszechnie przyjętą i skuteczną praktyką zabezpieczającą konta online. Warto jednak być świadomym ewoluujących standardów bezpieczeństwa i dostosowywać praktyki do zmieniającej się rzeczywistości cyberbezpieczeństwa.

Dwuetapowa weryfikacja podczas logowania

Jak zwiększyć bezpieczeństwo w sieci w przypadku logowania do różnych serwisów? Część platform umożliwia swoim klientom dwuetapową weryfikację podczas logowania do serwisu. To dodatkowe potwierdzenie tożsamości osoby logującej się.

Takie rozwiązanie wykorzystuje się w szczególności w przypadku banków i naprawdę warto z niego skorzystać. Powodem jest to, że nawet jeżeli dane do logowania w postaci loginu i hasła zostaną przejęte przez przestępców, tak długo jak oszuści nie będą mieli dostępu do drugiego składnika uwierzytelnienia, nie zalogują się do serwisu ofiary. Przykładem takiego zabezpieczenia jest używanie poświadczeń w postaci loginu i hasła, a dodatkowo kodu weryfikacyjnego, który przychodzi w formie wiadomości SMS na numer wcześniej podany przez właściciela konta.

Regularne aktualizacje oprogramowania

Wiele osób zapomina o aktualizacji oprogramowania albo przesuwa ją w czasie. Nie jest to dobra decyzja, ponieważ aktualny system najlepiej wspiera ochronę przed cyberatakami. Wynika to z bieżącego usuwania wszelkich błędów systemowych oraz luk w zabezpieczeniach, które ułatwiają cyberprzestępcom infekowanie urządzenia złośliwym oprogramowaniem oraz stosowanie innych form ataków.

Instalacja programu antywirusowego i zabezpieczenie Firewallem

Bardzo ważnym elementem bezpieczeństwa w sieci jest instalacja dobrego programu antywirusowego ze sprawdzonego źródła. Co więcej, dobrze zabezpieczyć się również zaporą sieciową (Firewall).

Unikanie publicznych sieci Wi-Fi

Potencjalnym niebezpieczeństwem dla prywatności danych mogą okazać się wszelkie publiczne, niezweryfikowane i niezabezpieczone hasłem sieci Wi-Fi. W przypadku połączenia się do takiej sieci należy zachować szczególną ostrożności i nie podawać żadnych poufnych danych (w tym poświadczeń czyli loginu i hasła), np. nie próbować logować się na stronie banku. Jeżeli nie ma innego wyjścia niż połączenia z taką siecią należy zastosować VPN (wirtuana sieć prywatna), który zabezpieczy dane przed nieuprawnionym dostępem.

Rozważne publikowanie treści

Niezwykle ważnym aspektem jest rozważne publikowanie treści. Nie warto robić tego pochopnie, np. pod wpływem emocji. Należy pamiętać, że wszelkie zdjęcia, materiały wideo czy wypowiedzi w formie pisemnej mogą zostać wykorzystane przeciwko ich twórcy. Ponadto cyberprzestrzeń cechuje się łatwością w rozprzestrzenianiu informacji, wobec czego raz opublikowane materiały mogą szybko trafić do ogromnej ilości odbiorców, a ich późniejsze usunięcie może okazać się bardzo trudne, a nawet niemożliwe. Powinno się czytać polityki prywatności serwisów, na których udostępnia się treści.

Dlaczego bezpieczeństwo w sieci jest tak istotne?

Świadomość bezpieczeństwa w sieci to kluczowa ochrona przed przestępcami działającymi w cyberprzestrzeni. Zrozumienie potencjalnych zagrożeń oraz metod ich ograniczana sprawia, że przestępcom będzie trudniej oszukiwać nowe ofiary.

Należy jednak pamiętać, że raz zdobyta wiedza nie wystarcza. Internet oraz technologia nieustannie się rozwijają. W związku z tym stale powstają nowe metody oszustw i zagrożenia dla użytkowników sieci.

Więcej informacji na temat bezpieczeństwa w sieci znajduje się na naszej stronie: inpost.pl/bezpieczenstwo.