Efekt cieplarniany – przyczyny i skutki powstawania

Co jest przyczyną efektu cieplarnianego, będącego głównym powodem rosnącej globalnej temperatury na Ziemi? Czy ludzkość ma wpływ na przyspieszenie tego procesu? Jeżeli tak, to w jaki sposób i co można zrobić, żeby ograniczyć go w przyszłości? Jakie działania trzeba podjąć, zanim będzie za późno? Dowiedz się, czym jest efekt cieplarniany i poznaj jego konsekwencje, które mogą stać się zagrożeniem dla całego świata.

​​​​​​​Efekt cieplarniany – główne przyczyny

Intensyfikacja efektu cieplarnianego występuje na skutek zwiększenia ilości gazów cieplarnianych. GHG (Greenhouse Gases) to gazowe składniki atmosfery, które zatrzymują na powierzchni Ziemi energię pochodzącą z promieni słonecznych, zamiast pozwolić jej na swobodny powrót do przestrzeni kosmicznej. Działanie tego zjawiska można porównać do metody funkcjonowania szklarni. Do najczęściej występujących gazów cieplarnianych należą para wodna i dwutlenek węgla.

Te występują na Ziemi w sposób naturalny, ale problem stanowi ich nadmierna emisja powodowana przez ludzkość (co wpływa na efekt cieplarniany). Gromadzenie się w atmosferze gazów takich jak para wodna istnieje od zawsze i pozwala na istnienie życia na planecie, umożliwiając utrzymanie odpowiedniej do tego ilości stopni Celsjusza. A przynajmniej tak było dotychczas, bo efekt szklarniowy spowodował wzrost średniej temperatury.

Stężenie pary wodnej obecnie jest znacznie wyższe niż kilkadziesiąt lat temu. Na skutek działalności człowieka, ilość emitowanych gazów cieplarnianych gwałtownie wzrosła. To spowodowało efekt błędnego koła: gromadzenie się gazów na powierzchni planety powoduje wzrost temperatury Ziemi, a to z kolei – zwiększone parowanie wód mórz i oceanów, które podwyższa ją jeszcze bardziej. Jest to efekt synergiczny, który najbardziej przyczynia się do zmian klimatu.

Jakie czynniki wpływają na efekt cieplarniany, poza wspomnianą już, zwiększoną emisją CO2? Emisja innych substancji, które mają podobne działanie:

• metanu;
• podtlenku azotu;
• fluorowęglowodorów;
• perfluorowęglowodorów;
• sześciofluorków siarki.

Skąd biorą się powyższe gazy cieplarniane? Przyczyny ich powstania możemy podzielić na naturalne i antropogeniczne. Dwutlenek węgla może zostać uwolniony do atmosfery podczas erupcji wulkanu, ale również podczas spalania paliw kopalnych. To drugie jest groźniejsze ze względu na skalę działania – rośliny nie są w stanie pochłaniać tak dużej ilości tego związku chemicznego.

Wpływ rolnictwa na efekt cieplarniany

Wiadomo już, w jaki sposób powstaje efekt cieplarniany. Jaki wpływ na cały ten proces ma rolnictwo? Czy jest to dział gospodarki, który jest tylko poszkodowany przez obecne zmiany klimatyczne i atmosferyczne, czy też jest jednym ze sprawców negatywnych zjawisk? Niestety, odpowiedzią jest to drugie – klimat jak najbardziej  oddziałuje na rolnictwo, ale i rolnictwo nie pozostaje bez wpływu na klimat.

Żywność, zanim będzie gotowa do spożycia, najpierw musi zostać wyprodukowana. Zarówno hodowla zwierząt gospodarskich, jak i uprawa ziemi wymaga zużycia wielu surowców (chociażby wody), co łączy się ze zwiększoną emisją gazów cieplarnianych. Produkcja zwierzęca i pasz rolniczych generuje 6 mld CO2 w skali rocznej. Do tego doliczyć trzeba jeszcze produkty uboczne powstałe w wyniku spalania paliw używanych do zasilenia pojazdów transportujących zwierzęta i produkty.

Jak zmniejszyć wpływ efektu cieplarnianego na klimat?

Sposobem na ograniczenie efektu cieplarnianego na klimat jest ograniczenie samego efektu cieplarnianego. Oznacza to, że zainteresowani powinni:

• zredukować emisję dwutlenku węgla – zużywając mniej paliw kopalnych, czyli przesiadając się na rower lub inwestując w samochód elektryczny. Również korzystając z usług InPost – firma wykorzystuje auta zeroemisyjne, a Paczkomat jest rozwiązaniem, które zmniejsza ślad węglowy pozostawiany przez pojedynczych kurierów;
• zacząć produkować swoją własną energię elektryczną – np. za pomocą fotowoltaiki;
• ograniczyć podróże samolotem;
• podchodzić do konsumpcjonizmu racjonalnie – zwłaszcza nie nabywać produktów u producentów, którzy nie zwracają uwagi na stan środowiska;
• ograniczyć spożycie mięsa.

Przyczyny i skutki efektu cieplarnianego nie są możliwe do całkowitego wyeliminowania, ale jak najbardziej da się je ograniczyć. Społeczność międzynarodowa musi korzystać z dostępnych surowców w sposób zrównoważony, co tyczy się również roślin i zwierząt.

Jakie skutki efektu cieplarnianego odczuwamy obecnie?

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że już teraz możemy zaobserwować konsekwencje efektu cieplarnianego i jego nadmiernej intensyfikacji. Zwiększone parowanie wody, topniejące lodowce, podwyższony poziom mórz i oceanów, nadmierne susze i ekstremalne zjawiska pogodowe – to wszystko nie bierze się znikąd, choć wiele osób chciałoby w to wierzyć.

To, jak efekt cieplarniany wpływa na środowisko, jest druzgocące – zgony na skutek udarów cieplnych, utopienia, nieodwracalne zniszczenia raf koralowych to bezpowrotna utrata wielu gatunków zwierząt. Skutki efektu cieplarnianego odczuwają najbardziej kraje słabo rozwinięte przemysłowo i gospodarczo – to najczęściej państwa, w których temperatura dobowa jest już i tak wyższa od obszarów terytorialnych pierwszego świata.

Największym negatywnym skutkiem gazów cieplarnianych w atmosferze, oprócz wzrostu temperatury Ziemi, jest zanieczyszczenie powietrza. Jego gorsza jakość może prowadzić do rozwoju chorób układu oddechowego u ludzi i zwierząt. Społeczeństwo musi uświadomić sobie, że nie tylko my mamy wpływ na klimat, ale również klimat na nas i to w coraz większym stopniu. Należy pomóc nie tylko planecie, ale i sobie nawzajem.