Ekologia krajobrazu – czym jest i jak ją rozumieć?

​​​​​​​Ekologia krajobrazu jest dość rzadko spotykanym terminem. Przedmiot badań tej dziedziny nauki dotyczy nas wszystkich – poruszamy się po przestrzeniach projektowanych przez profesjonalistów, dla których najważniejsza jest jakość życia mieszkańców oraz środowisko. Przyjrzyjmy się ekologii krajobrazu i jej wpływowi na otaczający nas świat.

Ekologia krajobrazu – racjonalna gospodarka zasobami przyrody

Ekologia krajobrazu jest stosunkowo młodą nauką pochodzącą z pogranicza geografii i biologii. Nie każdy wie, czym dokładnie jest ekologia krajobrazu. Definicja nawiązuje do analizy elementów krajobrazu i wpływu, jaki mają zmiany na środowisko naturalne. Ważna jest także diagnoza planowania przestrzennego przyrody oraz czynniki kulturowe.

Ekologia, architektura krajobrazu i racjonalna gospodarka zasobami przyrody są ze sobą ściśle powiązane. W świecie zagrożonym przez katastrofę klimatyczną każde rozwiązanie umożliwiające ochronę roślinności i oszczędność energii jest ważne. Dlatego właśnie wspomniana wyżej racjonalna gospodarka zasobami przyrody i jej przejawy, takie jak ograniczenie degradacji środowiska, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii czy kompleksowa ochrona zagrożonych gatunków zarówno zwierząt, jak i roślin, są szczególnie istotne.

​​​​​​​​​​​​​​Mówiąc o środowisku i gospodarowaniu zasobami przyrody, nie można zapomnieć o tym, czym jest ekologia krajobrazu kulturowego. Jest to dział obejmujący obszary środowiska naturalnego, które uległy np. wylesieniu lub uregulowaniu przepływu rzeki na rzecz wytworów kultury i cywilizacji.

Zastosowanie ekologii krajobrazu w praktyce

Ekologia krajobrazu bierze pod uwagę takie czynniki, które niegdyś były pomijane podczas np. planowania rozbudowy miasta czy przestrzeni publicznych. Jako że jest to stosunkowo młoda dziedzina nauki, w literaturze przedmiotu dostępnych jest wiele nowych badań dotyczących rozwiązań tworzonych w krajobrazach aglomeracji w całej Polsce. Dzięki nim mamy dostęp do wyników wieloletnich zmian, jakie zachodziły na terenie całego kraju.

Jakie elementy systemów przyrodniczych wyróżnia ekologia krajobrazu? Wpływ na to, jak obszary aktywności ludzkiej są planowane ma m.in. roślinność, kultura oraz działalność człowieka. Wprowadzanie zieleni do zatłoczonego miasta może być wyzwaniem. Niekiedy jeziora, zbiorowiska skał czy obszary zalesione zostały zniszczone przez potrzebę industrializacji otoczenia wiele lat wcześniej. Dziś naukowcy zajmujący się ekologią krajobrazu biorą pod uwagę wszystkie czynniki mające wpływ na jakość życia oraz bezpieczeństwo środowiska. Robią to, aby struktura oraz funkcjonowanie miasta były w zgodzie z potrzebami ludzi, a także poprawą jakości atmosfery i krajobrazów w danym miejscu.

Dlaczego ekologia krajobrazu jest ważna podczas planowania przestrzennego?

Ekologia krajobrazu ma ogromny wpływ na to, jak zaplanowane zostaną kolejne granice przestrzeni użyteczności nie tylko publicznej, ale też prywatnej. Wiele miejsc, które co roku witają nagromadzenie turystów, decyduje się na zmiany w przestrzeni na bardziej ekologiczne.

Turystyka w Polsce koncentruje się głównie na terenach Pojezierza Mazurskiego, Morza Bałtyckiego i Tatr. Są to miejsca rekreacji, które nie zostały aż tak dotknięte przez rękę człowieka, jak obszary metropolitalne. Każde z nich charakteryzuje się czymś innym, co dla danego regionu jest naturalnym dobrem przyrodniczym. Zmiany, jakie nastąpiły w krajobrazie wiele lat temu, wymusiły na administracji miast bardziej proekologiczne rozwiązania, które pozwolą na odbudowę obszarów zieleni.