Pokolenie X, Y, Z – czym różnią się od siebie i co ich wyróżnia?

Skąd wynikają różnice w komunikacji między dorosłymi a nastolatkami? Do głównych powodów zalicza się różnicę wiekową. Odpowiedź ta rodzi jednak następne pytania: dlaczego jest ona tak ważna, czy pomimo różnic da się dojść do wspólnego porozumienia pomiędzy pokoleniami? Aby to zrozumieć, najpierw trzeba dowiedzieć się czym są generacje X, Y i Z.

​​​​​​​Pokolenie X, Y, Z – co warto wiedzieć o poszczególnych pokoleniach?

Co to jest pokolenie? To grupa ludzi pochodzących z jednej kategorii wiekowej, których łączą pewne cechy charakterystyczne, doświadczenia życiowe, kultura i wartości. Obecnie wyróżnia się cztery główne pokolenia: baby boomers, X, Y, Z.

Pokolenie – ile to lat?

Co ile lat rodzi się nowe pokolenie? Określenie tej wartości jest jedynie umowne, ale najbardziej popularna teoria zakłada, że co około 20-25 lat – okres ten wystarcza, aby dziecko stało się młodym dorosłym w wieku reprodukcyjnym.

Z tego powodu uznaje się, że w standardowym modelu rodziny, w którym znajdują się dziadkowie, rodzice i dzieci, istnieją trzy pokolenia.

Pokolenie X, Y, Z – lata

W jakich latach urodziły się obecnie żyjące pokolenia?

• Pokolenie X – od 1960 do 1975;
• Pokolenie Y – od 1975 do około 1990;
• Pokolenie Z – od około 1996 wzwyż (za rocznik ostateczny uznaje się 2012).

Za generację poprzedzającą pokolenie X uznaje się tzw. baby boomers, urodzonych w latach 1946-1964.

Pokolenie X, Y, Z – cechy umowne, dopasowane do ogółu

Cechy pokolenia X:

• są przywiązani do tradycji;
• wierzą w autorytety, zwłaszcza nauczycieli, pracowników wyższych stopniem zawodowym i postaci religijnych;
• wolą komunikować się podczas tradycyjnego spotkania, a nie za pomocą smartfonów i komputerów;
• są samodzielni;
• wierzą, że wszystkie relacje da się naprawić (widoczne zwłaszcza w kontekście związków małżeńskich).

Cechy pokolenia Y:

• są pewni siebie;
• są otwarci w kontaktach międzyludzkich;
• kierują się głównie interesem własnym lub rodziny;
• nie traktują tradycji i autorytetów tak poważnie, jak pokolenie X;
• mieszkają dłużej z rodzicami, w porównaniu do pokolenia X (mniejsza samodzielność);
• uczestniczą aktywnie w procesie globalizacji.

Cechy pokolenia Z:

• są wyjątkowo pewni siebie;
• brakuje im otwartości w kontaktach międzyludzkich twarzą w twarz;
• czują silną potrzebę przynależności do jakiejś grupy społecznej;
• nie chcą pracować więcej, niż jest to potrzebne (work-life balance);
• rzadko kiedy kierują się tradycjami i autorytetami;
• odczuwają brak stabilizacji w życiu.

Należy pamiętać o tym, że nie są to cechy uniwersalne, które można przypisać do każdej jednostki zaliczającej się do danego pokolenia. W każdej generacji występują osoby, które żyją w zupełnie inny sposób.

Pokolenia X, Y, Z na rynku pracy

Jakie znaczenie mają rodzaje pokoleń na rynku pracy? Duże. Każde z nich posiada swoje specyficzne cechy, które decydują o sposobie podejścia do wykonywania swoich obowiązków zawodowych.

Przykładowo, pokolenie X i baby boomers cenią sobie tradycję, doświadczenie i lojalność wobec pracodawcy. Wykonują swoje zadania i dbają o dobro firmy, często spychając swoje własne na dalszy plan. Z kolei millenialsi i przedstawiciele generacji Z stawiają głównie na równowagę pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym, a co więcej, swoją pracę łatwo zmieniają w momencie, w którym uzyskują lepszą ofertę.

Potocznie mówi się, że pokolenie X żyje, żeby pracować; Y pracuje, aby żyć; a Z pracuje wyłącznie wtedy, gdy zawód jest ciekawy.

Skąd biorą się nazwy pokoleń?

Od kiedy generacje zyskały swoje indywidualne nazwy? Pierwsze próby datuje się na lata 50-80. XX wieku. Wtedy zaczęto rozróżniać od siebie, pod względem funkcjonowania, pokolenia milczące, baby boomers oraz X.

Nazwy te wywodzą się z kulturowych zmian, jakie miały miejsce w Ameryce. Szybko zyskały popularność i zostały zaadaptowane w innych krajach, a także dalej rozwinięte, aby uwzględnić kolejne generacje: pokolenie Y (millenialsi) i Z.

Różnice w komunikacji między pokoleniami X, Y, Z

Łatwo zauważyć, że różnice w komunikacji między poszczególnymi pokoleniami są bardzo wyraźne. Młodsi często rozmawiają w sposób bezpośredni, przechodząc na „Ty” nawet z osobami, które są ich przełożonymi. Takie zachowanie jest nie do pomyślenia dla starszych, którzy uważają, że hierarchia w społeczeństwie jest ważna, a oddawanie szacunku w mowie potocznej swoim autorytetom jest nie tylko grzecznością, ale również koniecznością.

Co wpływa na taki stan rzeczy? Przede wszystkim:

• doświadczenie życiowe;
• zdolności komunikacyjne oraz kompetencje językowe;
• przekonania (również religijne);
• sytuacja ekonomiczna w latach przypadających na młodość;
• dostęp do internetu;
• globalizacja;
• wykształcenie (dostęp do edukacji);
• umiejętność wykorzystywania technologii;
• poszanowanie lub jego brak do tradycji;
• traumatyczne wspomnienia.

Technologia jako powód różnic komunikacyjnych

Osoby z pokolenia X są zwykle bardziej skłonne do konwencjonalnych sposobów komunikacji, takich jak rozmowa twarzą w twarz, wysyłanie listów i przesyłanie faxów.

Pokolenie Y preferuje narzędzia cyfrowe, m.in.: e-mail, wiadomości tekstowe i social media, będące szybkim i wygodnym sposobem komunikacji.

Pokolenie Z natomiast jest całkowicie zanurzone w kulturze cyfrowej, korzystając z pluralizmu mediów. Dlatego też, dla „Zetek” często jedynym sposobem nawiązywania kontaktów jest komunikacja online.

Te różnice wymagają większej uwagi i zrozumienia, zwłaszcza w sytuacjach, w których generacje te współpracują ze sobą w pracy czy rodzinnych relacjach.

Pokolenie X –  generacja widmo

Pokolenie X, nazywany także generacją ludzi widmo i pokoleniem PRL, to osoby urodzone między 1965 a 1980 rokiem, które doświadczyły m.in. okresu zimnej wojny, upadku muru berlińskiego, rewolucji komputerowej i początków globalizacji.

To ludzie, dla których technologia i kultura popularna stały się integralną częścią ich codziennego życia, ale jednocześnie nie mają skłonności do bezkrytycznego podporządkowania się temu trendowi, zwłaszcza ze względu na rozpamiętywanie przeszłości, która była zupełnie inna.

Pokolenie X weszło w dorosłość w czasach, gdy nacisk kładziony był na wartości, takie jak indywidualizm (lata wczesnego kapitalizmu), kolektywizm (lata PRL), sukces i tradycje.

Charakteryzują się bardziej krytycznym od młodzieży podejściem do różnych form władzy, jak i do sytuacji społeczno-politycznych.

To ludzie o wyjątkowej potrzebie wolności, choć czasami bywa to związane z poczuciem samotności i alienacji; radzący sobie z trudnościami samodzielnie. Generacja widmo przyczyniła się do rozkwitu przemysłu kreatywnego i technologicznego, a także rozwoju rynku pracy i biznesu (powstanie nowych stanowisk zawodowych).

Pokolenie Y – millenialsi

Przedstawiciele pokolenia millenialsów to osoby urodzone w latach 80. i 90. XX wieku. To ludzie, którzy wychowali się w dobie początków internetu i dynamicznej globalizacji, która obecnie rządzi światem.

Millenialsi posiadają bogate doświadczenia kulturowe, ponieważ od dziecka mieli dostęp do różnych krajów i kultur, na co ich przodkowie musieli czekać wiele lat. To wolne, kreatywne osoby, które stawiają na rozwój osobisty oraz rozumieją, co sprawia im przyjemność i starają się to robić.

Millenialsi są zwykle dobrze wykształceni, z powodu ułatwionej dostępności do specjalistycznej edukacji. Są oni bardzo różnorodni pod względem politycznym, kulturowym i ideologicznym;

Ich wspólnym mianownikiem jest zazwyczaj dążenie do wolności, tolerancji oraz równej i sprawiedliwej współpracy międzyludzkiej.

Pokolenie Z – czyli kto?

Przedstawiciele pokolenia Z urodzili się umownie między rokiem 1996 a 2012. To ludzie, którzy od najmłodszych lat byli otoczeni technologią, internetem i wpływami mediów.

Dzięki temu bardzo dobrze znają się na nowoczesnych narzędziach, a w szczególności na social media. Są bardzo zorientowani w kwestiach związanych z: ekologią, równością warstw społecznych, tolerancją oraz są otwarci na różnorodność kulturową.

Z jednej strony, są to ludzie, którzy zamieszkują wirtualny świat, spędzając na nim mnóstwo czasu, ale jednocześnie też są bardzo zaangażowani społecznie i wychodzą na ulice, by protestować i walczyć o swoje prawa. Pokolenie Z jest społeczeństwem młodych, aktywnych ludzi, którzy obecnie mają coraz większy wpływ na kształtowanie przyszłości naszej cywilizacji.

Współczesne życie staje się coraz bardziej skomplikowane, a nabywanie wiedzy i umiejętności staje się kluczowym elementem poruszania się w dzisiejszym społeczeństwie. Każda generacja jest inaczej ukształtowana i przystosowana do obecnych realiów, co często utrudnia komunikację i zrozumienie pomiędzy różnymi grupami wiekowymi. Wspólne doświadczenia oraz szacunek dla różnych punktów widzenia to klucz do poprawy kontaktów międzypokoleniowych.