Zdrowie i uroda w branży e-commerce i usługach fulfillment

Produkty z kategorii zdrowie i uroda należą do najchętniej kupowanych w sieci. W przypadku tych produktów szczególnie wyraźny jest efekt odwróconego ROPO, co oznacza, że wielu klientów szuka w sieci produktów, z którymi zapoznało się wcześniej w sklepie stacjonarnym. Tegoroczny raport Gemius „E-commerce w Polsce 2022” wskazuje kosmetyki jako trzecią, najpopularniejszą kategorię zakupów w Internecie[1]. Stanowi ona duże wyzwanie logistyczne – zamówienia powinny być transportowane nie tylko szybko, ale także w odpowiednich warunkach.

Sektor zdrowie i uroda w e-commerce

Według raportu PMR wartość całego rynku kosmetycznego w Polsce w roku 2022 może osiągnąć 27,7 mld złotych i będzie to prawie siedmioprocentowy wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Ten sam raport wskazuje, że głównym miejscem zakupu kosmetyków są drogerie i kanał on-line (łącznie 57% rynku). PMR przewiduje także do 2027 roku ciągły wzrost wartości rynku na poziomie 3-5% rok do roku[2]. Czyni to kategorię health&beauty jedną z najważniejszych, jakie będą dominowały w zakupach online w najbliższych latach.

Z kolei wartość rynku suplementów diety w 2021 roku sięgnęła 6 miliardów złotych, a rok 2021 uznawany jest za rok z najwyższą dynamiką wzrostów. Rośnie na rynku liczba producentów i dystrybutorów, natomiast spada nieznacznie liczba placówek stacjonarnych oferujących tego typu produkty (sklepy i apteki). Zwłaszcza w postpandemicznym świecie, myśląc o szybkości i wygodzie zakupu, Polacy dbają o swoje zdrowie, coraz częściej kupując suplementy i leki OTC w Internecie[3].

Specyficzne wymagania logistyczne w branży kosmetycznej

Zarówno kosmetyki, jak i produkty związane ze zdrowiem (suplementy, odżywki, leki OTC) wymagają specjalnych warunków składowania i dystrybucji. Zdecydowana większość tych produktów dość dobrze znosi temperatury rzędu 20-22°C. Większość z nich nie jest jednak odporna na niskie temperatury i nawet krótkie przemrożenie może sprawić, że produkt staje się niezdatny do użytku, a nawet szkodliwy dla zdrowia.

Wymogi te wskazują, że magazyn e-commerce dedykowany dla takich produktów powinien mieć ściśle monitorowaną temperaturę – w niektórych przypadkach będzie to wymóg sanepidu lub inspektoratów farmaceutycznych. Oznacza to, że zimą magazyn powinien być dobrze ogrzany, a latem klimatyzowany. W przypadku tego drugiego wymogu, większość dużych, profesjonalnych magazynów operatorów logistycznych jest na tyle dobrze izolowana, że nawet podczas upałów temperatury nie przekraczają tam 23-24°C.

Dużym wyzwaniem jest także bezpieczny transport produktów do odbiorcy. Właściwe opakowanie zapewnia, że kosmetyki lub dietetyczne środki spożywcze dojadą do Klienta w stanie nienaruszonym. Taka paczka to nie tylko karton i taśma klejąca, ale także odpowiednie, najlepiej ekologiczne wypełniacze i zabezpieczenia. W przypadku szklanych opakowań wymagana jest dodatkowa owijka lub kratownica, a w zakręcanych lub otwieranych butelkach i pojemnikach – dodatkowe zabezpieczenie wieczka lub nakrętki taśmą klejącą, która nie zostawia śladów.

Zarówno kosmetyki, jak i produkty związane ze zdrowiem (suplementy, odżywki, leki OTC) wymagają specjalnych warunków składowania i dystrybucji.

Wspomniana wcześniej temperatura ma także ogromne znaczenie w transporcie. Ważne jest, żeby paczki opuszczały magazyn z monitorowaną temperaturą jak najpóźniej, a do klienta trafiały w możliwie krótkim czasie. Dlatego właśnie branża kosmetyczna i suplementacyjna bardzo często korzysta z usług operatorów fulfillment, ponieważ oferują oni późny cut-off-time (godzinę odcięcia, po której zamówienia wydawane są kurierom) oraz mają wysoki priorytet w sieciach kurierskich.

Dla przykładu w ramach usługi InPost Fulfillment kosmetyki zamówione danego dnia mogą opuszczać magazyn nawet o godzinie 20:00, a dzięki sprawnej sieci dystrybucji mogą się znaleźć u odbiorcy, albo w urządzeniu Paczkomat® już po kilkunastu godzinach, co minimalizuje ryzyko uszkodzeń termicznych w transporcie.

Wymogi związane z monitorowaniem produktów

Szeroko pojęta kategoria „zdrowie i uroda” to bardzo często produkty pod ścisłą kontrolą i nadzorem organów państwowych. Rzetelny i odpowiedzialny obrót takimi produktami wymaga wsparcia odpowiednich systemów informatycznych (WMS – warehouse management system), pozwalających na śledzenie nie tylko stanów magazynowych, ale także historii obrotu z rozbiciem na poszczególne partie i daty przydatności.

W przypadku tzw. „recall” (wycofanie partii produktu z obrotu) sprzedawca zobowiązany jest czasem wskazać, do kogo i kiedy konkretnie wysłano produkty ze wskazanej partii produkcyjnej. Wdrożenie i utrzymanie takiego systemu może być dla mniejszych podmiotów poważną barierą kosztową i to stanowi kolejny powód, dla którego te branże powierzają obsługę logistyczną e-commerce właśnie profesjonalistom świadczącym usługi fulfillment. Taki operator logistyczny nie tylko ma przygotowany do obsługi magazyn, ale także niezbędne systemy informatyczne, spełniające wymagania związane ze śledzeniem produktów.

Odpowiedni system magazynowy wspiera nie tylko śledzenie partii, ale także zarządza wydawaniem produktów zgodnie ze strategią FEFO (first expire – first out: najpierw wydajemy produktów z krótszą datą przydatności). Jednocześnie system taki zapewnia efektywną i szybką zbiórkę towaru z półek, dobierając jak najkrótsze trasy do przejścia, ale nadal zgodnie z wybraną strategią.

Zaawansowany system WMS zapewnia także sprzedającemu szereg przydatnych raportów. Należą do nich m.in.:

• wiekowanie (jak długo dany produkt znajduje się w magazynie), raport rotacji zapasów (zapas w dniach w oparciu o średnią sprzedaż),
• raport slow-movers (raport stanu + ilość dni od ostatniego ruchu magazynowego per pozycja).

Pozwala to e-sprzedawcy sprawnie oraz zgodnie z przepisami zarządzać zapasem, zakupami i sprzedażą.

Zdrowie i uroda a wartości dodane

Branża health&beauty, a w szczególności kosmetyki, to idealne produkty okolicznościowe. Wielu sprzedawców opiera na tym dość atrakcyjne strategie sprzedażowe zbudowane na tworzeniu specjalnych ofert w postaci zestawów prezentowych. Od strony logistycznej mogą być one „produkowane” uprzednio, np. przez złożenie 3 produktów w jeden zestaw i wprowadzenie go na stan jako nowy indeks magazynowy i sprzedażowy.

Innym sposobem jest tworzenie zestawów „w locie”: sprzedający prezentuje na stronie zestaw, ale już na etapie integracji jest on rozbijany na składowe i do systemu magazynowego wpada zlecenie na zebranie pojedynczych indeksów sprzedażowych. Sposób drugi jest dużo korzystniejszy z punktu widzenia zarządzaniem zapasem i sprzedażą równoległą zarówno składowych zestawu, jak i samych zestawów, jednak wprost z zamówienia nie wynika „prezentowy” charakter takiej wysyłki.

Odpowiedni system magazynowy wspiera nie tylko śledzenie partii, ale także zarządza wydawaniem produktów zgodnie ze strategią FEFO (first expire – first out: najpierw wydajemy produktów z krótszą datą przydatności).

Zarówno w przypadku produkcji zestawów, jak i tworzenia i dodatkowego pakowania ich w locie, zdecydowanie pomocne jest odpowiednie wsparcie systemowe. W ramach usług InPost Fulfillment klienci operatora mogą korzystać zarówno z usług tworzenia i pakowania zestawów w ozdobne opakowania w formie „na stock” (do późniejszej sprzedaży), jak i formowania zestawów już na podstawie poszczególnych zamówień.

Dodatkową wartością dodaną jest obsługa atrybutu „zapakuj na prezent”. Taki znacznik przy zamówieniu oznaczać może nie tylko specjalne opakowanie prezentowe, ale także dodatkowe inserty do paczki, czy też drobne gratisy, których kompletacja odbywa się w oparciu o ścisłe wytyczne narzucone przez producenta.

Elastyczna logistyka dla sektora kosmetycznego i okołozdrowotnego

Branża kosmetyczna i produktów okołozdrowotnych podlega dość wyraźnym amplitudom ilości zamówień w ciągu roku. W przypadku kategorii „zdrowie” mamy do czynienia z „górką” na początku sezonu letniego (środki do opalania, środki na owady), a potem także w okresie wczesnojesiennym, w sezonie przeziębień, gdzie gwałtownie rośnie zapotrzebowanie na witaminy, suplementy oraz popularne leki OTC.

Co więcej, branża kosmetyczna jest jeszcze bardziej podatna na okresowe, gwałtowne wzrosty. Są to zwykle powtarzalne okazje jak Walentynki, Dzień Kobiet, Dzień Matki czy też oczywiście standardowy „gwiazdkowy szał” zakupowy.

Dynamika wzrostów jest w tym okresie na tyle duża, że praktycznie nie da się w ramach małego, własnego magazynu obsłużyć dziennych skoków rzędu 100-200% bez poważnych opóźnień. Nawet przy podniesieniu wydajności i godzin prac kilkuosobowego zespołu, nadal będzie on daleki od możliwości realizacji wszystkich zamówień w terminie.

Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku dużych operatorów logistycznych. Zwykle mają oni bardzo późny cut-off-time (w InPost Fulfillment może to być nawet 20:00), co oznacza, że w ramach dnia roboczego jest dużo więcej czasu na spakowanie i nadanie paczek z zamówieniami.

W ramach usługi InPost Fulfillment kosmetyki zamówione danego dnia mogą opuszczać magazyn nawet o godzinie 20:00, a dzięki sprawnej sieci dystrybucji mogą się znaleźć u odbiorcy, albo w urządzeniu Paczkomat® już po kilkunastu godzinach, co minimalizuje ryzyko uszkodzeń termicznych w transporcie.

Ponadto, sprawny i dobrze zorganizowany operator logistyczny w umiejętny sposób „miksuje” klientów w ramach jednego centrum logistycznego, tak, aby sezonowe i okolicznościowe skoki zamówień nie nakładały się na siebie w znaczący sposób. Dysponując kilkudziesięcioosobowym zespołem pracującym dynamicznie na różnych projektach, operator logistyczny jest w stanie bez problemu obsłużyć skokowe wzrosty przekraczające znacznie dzienną średnią. Zapewnia to gwarancję sprawnej wysyłki, przy jednoczesnym zachowaniu restrykcyjnych wymogów dla produktów z kategorii zdrowie i uroda.