Analiza portfelowa — na czym polega i co to takiego?

Inwestowanie na giełdzie niezmiennie związane jest z ryzykiem utraty środków pieniężnych. By je zminimalizować, inwestorzy stosują trzy rodzaje analiz – techniczną, fundamentalną i portfelową. Do osiągnięcia optymalnych rezultatów najlepiej wykorzystywać je wszystkie. Jednak dwie pierwsze dopełnia analiza portfelowa – w jaki sposób?

Analiza portfelowa — czym jest?

Długoterminowe inwestycje na giełdowym parkiecie wymagają analizy fundamentalnej. Polega ona na sprawdzeniu sytuacji spółki w dłuższym okresie. Jeśli jej akcje cechuje stabilny kurs, takie przedsiębiorstwo traktuje się jako warte ulokowania środków ze względu na duże prawdopodobieństwo stabilnych, choć nie zawsze dużych zwrotów. Dla odmiany analiza techniczna wykorzystywana jest przy podejmowaniu decyzji o inwestycjach krótkoterminowych. Zainteresowany kupnem bada wykresy wzrostów i spadków danej marki i na tej podstawie określa najdogodniejsze momenty na sprzedaż oraz zakup akcji.

Obie metody przydają się przy stosowaniu właśnie analizy portfelowej. Pozwala ona zbudować portfel, czyli inaczej portfolio produktów, które jest dostosowane do potrzeb i oczekiwań inwestora. Powinno się ono składać z dóbr o różnej stopie zwrotu i ryzyka. W modelowo ułożonym portfelu znajdują się zarówno akcje przedsiębiorstw mających opinię stabilnych na rynku, jak i tych, których zmienna wartość może pomóc w szybkim osiągnięciu zysku (ale także wiąże się z ryzykiem utraty środków). Całość portfolio inwestora powinny dopełniać inne produkty, takie jak np. złoto czy nieruchomości.​​​​​​​

Do czego służy analiza portfelowa?

Metoda portfelowa opiera się na modelu Markowitza, którego podstawą jest dywersyfikacja produktów giełdowych. Laureat Nagrody Nobla z ekonomii, amerykański uczony Harry Markowitz uznał, że nie powinno się budować portfela inwestycyjnego opartego na jednym typie produktów np. wyłącznie z akcji spółek wysokiego ryzyka. Sposób ten, zwany dywersyfikacją, umożliwia tym samym przetrwanie niemal pewnych w przyszłości zawirowań i kryzysów giełdowych bez narażania się na niepowetowane straty.

Należy przy tym pamiętać, że teoria portfelowa określa jedynie ogólny schemat działania. Innymi słowy, nie jest z góry przygotowanym schematem pokazującym, ile i w co warto zainwestować. Metoda Markowitza polega na dywersyfikacji opartej o indywidualne cele osoby kupującej i sprzedającej produkty giełdowe. Połączenie jej z analizą techniczną i fundamentalną daje dużą szansę osiągnięcia długotrwałych i optymalnych rezultatów. Jest to niezwykle ważne, ponieważ wielu inwestorów ulega emocjom przyczyniającym się do nieracjonalnych decyzji zakupowych i sprzedażowych.

Analiza portfelowa — dlaczego jest tak ważna?

Giełdowe parkiety niejednokrotnie są rozgrzane do czerwoności. Uwagę inwestorów nagle zwraca firma, której atrakcyjność rynkowa wykracza poza zwyczajne zainteresowanie konkurencji. W takiej sytuacji dany inwestor również stara się nabyć dany produkt, licząc na zysk.

Czy to zła postawa? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Zakup akcji lub innych dóbr, co do których istnieje duże ryzyko zmian wartości, jak najbardziej może być częścią strategii danego inwestora. W pierwszej kolejności powinien jednak spojrzeć na sens nabycia produktu w odniesieniu do celów, które długoterminowo chce osiągnąć.

Czy analiza portfelowa jest skuteczna?

Ryzyko portfelowe często jest po prostu nieuzasadnione. Naśladowanie decyzji podejmowanych przez innych inwestorów może doprowadzić do poważnych strat. Co jest tego przyczyną? Nieznajomość całego portfolio innych inwestorów. Osoba, która kopiuje cudze wybory, nie zna potencjału finansowego innych ich produktów, ich wysokiego ryzyka udziału w stosunku do pozostałych oraz terminu, w którym potencjalnie mają przynieść zysk.

Zależność między poszczególnymi elementami strategii jest różna. Z tego właśnie powodu inwestor nigdy nie powinien tracić z pola widzenia własnych celów, ulegając niekiedy chwilowej modzie. Skutecznym rozwiązaniem tego problemu jest analiza portfelowa. Przy jej układaniu warto skorzystać z jednej z kilku metod.

Popularne metody portfelowe

Sposoby zarządzania portfelami najlepiej zrozumieć na podstawie różnych modeli macierzy wykorzystywanych przez inwestorów. Jednym z przykładów jest macierz BCG opracowana przez Boston Consulting Group. Polega ona na analizie wzrostu i udziału danej firmy, czyli sprawdzeniu jej pod kątem możliwości zapewnienia długofalowych korzyści finansowych.

Model BCG sprawdza się w przypadku organizacji o ugruntowanej pozycji na rynku i oferującej od dawna znany zestaw produktów. Dzieli się je na gwiazdy, czyli te przynoszące duże obroty, choć nie zawsze dochody dla inwestorów, dojne krowy, a więc produkty generujące zysk, znaki zapytania mające potencjał, które mogą zacząć przynosić profit po doinwestowaniu oraz psie ogony bez szans na zapewnienie zarobku.

Z kolei macierz McKinseya polega nie tyle na sprawdzeniu samego przedsiębiorstwa, ile całego sektora, w którym ono funkcjonuje. W tym modelu bardzo istotne jest, by dana organizacja działała w atrakcyjnym obszarze rynku. Oczywiście, wpływ na decyzję inwestycyjną ma też sama jej sytuacja finansowa, potencjał i możliwości w stosunku do konkurencji.

Wielu inwestorów wybiera również schemat działania znany jako macierz ADL. W tym modelu liczy się zarówno zdolność do konkurowania z innymi podmiotami z danego sektora rynku, jak i jego cykliczność. Ważna jest ilość nowo wprowadzanych na rynek produktów i usług w stosunku do już istniejących. Umożliwia to prognozowanie ich sukcesu giełdowego. Ta macierz sprawdza się m.in. przy inwestycjach w spółki technologiczne. Wybór metody wpływa na charakter portfolio danego inwestora, czyli rodzaj portfela.

Analiza portfelowa — rodzaje portfeli

Profil portfeli inwestycyjnych można ogólnie podzielić na te niższego i wyższego ryzyka. Do pierwszych należą np. zachowawcze. Takie portfolio pełne jest produktów, które najprawdopodobniej przynosić będą stały, ale niewielki zysk. Ich rentowność jest jednak niewielka. Podobnie bywa z portfelami minimalnego ryzyka, czyli wypełnionymi inwestycjami w akcje i inne dobra, które zapewniają skromne, ale raczej pewne dochody. Nieco większa groźba strat występuje przy portfolio optymalnym. W tym przypadku istnieje jednak duża szansa na wyższy zysk.

Profil działalności inwestora może być jednak zupełnie inny. Wiele osób decyduje się na stworzenia portfela agresywnego. Daje on dużą szansę na wysoką stopę zwrotu, ale jednocześnie stanowi ryzyko poniesienia dużych strat. Podobnym przykładem jest portfolio krytyczne, w którym zwiększona stopa zwrotu wiąże się z rosnącą niestabilnością wyceny produktu w dłuższej perspektywie. Wśród nich są m.in. portfele MVP (Minimum Viable Product), czyli te, które nie są jeszcze wartościowe, ale w opinii klientów mogą się takie stać.

Przyjęcie odpowiedniej metody portfelowej daje szansę na stałe zyski. Warto o tym pamiętać i nie ulegać emocjom oraz chwilowym modom. Na giełdzie bowiem, tak jak w innych dziedzinach życia, opanowanie, wiedza i planowanie to klucz do sukcesu.