Podstawowe obowiązki pracodawcy względem pracownika

Planujesz otworzyć własny biznes i zatrudnić pierwszych pracowników, którzy pomogą Ci rozwijać firmę? Nie do końca jednak wiesz, jakich praw oraz obowiązków powinieneś przestrzegać, by należycie ich traktować? Z tego tekstu dowiesz się  o czym nie możesz zapominać, jeżeli chcesz być dobrym szefem i stworzyć zgrany zespół.​​​​​​​

Przedsiębiorcy często zaczynają od jednoosobowej działalności, w której pełnią zarówno rolę szefa, jak i pracownika. Jednak gdy firma zaczyna się rozwijać, potrzeba kolejnych rąk do pracy. W tym momencie właściciel zmuszony jest rozpocząć poszukiwanie pracowników.

Często na początku do współpracy zaprasza się znajomych czy członków rodziny – szczególnie, gdy jest to mały, rodzinny biznes. Jednak niektóre obowiązki (jak chociażby prowadzenie księgowości czy tworzenie stron internetowych) wymagają zatrudnienia specjalistów. W obu tych przypadkach trzeba dobrze traktować swoich pracowników, przestrzegając obowiązków, określonych w kodeksie pracy.​​​​​​​

Podstawowe obowiązki pracodawcy

Każdy pracodawca musi stosować się do nałożonych na niego obowiązków. W przeciwnym razie pracownik może zgłosić naruszanie prawa pracy do odpowiedniego organu. Do podstawowych obowiązków pracodawcy należą:

• Szanowanie godności i dobra każdego pracownika

Ten obowiązek można określić jako etykę organizacji pracy. Pracodawca nie może stawiać siebie nad pracownikiem, poniżając go, naruszając jego godność osobistą i celowo prowadząc do złego samopoczucia podwładnego w pracy. Choć trudno jest ubrać ten problem w słowa, to jest to poważna sprawa. Oczywistym powinno być, że czym innym jest uciążliwość pracy wynikająca z jej charakteru, a czym innym uciążliwości wynikające z zaniedbań lub celowych działań szefa. Szczególnie jeżeli przyjmują one ekstremalną postać. Nie można takich problemów lekceważyć Jeżeli pracodawca nie przestrzega tej zasady, może zostać posądzony o mobbing czy dyskryminację.

• Terminowa wypłata wynagrodzenia

Pracodawca jest zobowiązany do terminowej wypłaty wynagrodzenia każdemu pracownikowi. Termin i forma wypłaty powinny być jasno określone w umowie. Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w ramach umowy o pracę nie może wynosić mniej niż pensja minimalna. Kwota wypłaty powinna być uzależniona od obowiązków pracownika i czynności, które wykonuje.

Pracodawca nie ma możliwości zmiany terminu wypłacania wynagrodzenia bez wcześniejszej konsultacji z pracownikiem i jego zgody. Wypłata wynagrodzenia nie może również być przekazywana w ratach.

• Odpowiedzialność za badania lekarskie pracowników

Do obowiązków pracodawcy należy także dbanie o zdrowie pracowników. W tym celu powinien on ponosić koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej, zapewniając zatrudnionym wykonywanie obowiązkowych wstępnych badań lekarskich, nim zostaną oni pełnoprawnymi pracownikami firmy.

Wstępne badania lekarskie jest bardzo ważne, ponieważ pracodawca nie może zatrudnić osoby nieposiadającej orzeczenia lekarskiego, które decyduje czy pracownik jest zdolny do wykonywania obowiązków na powierzonym stanowisku. Badanie dokumentuje też stan zdrowia pracownika w momencie rozpoczęcia pracy. Jest więc podstawą do ewentualnego wykazania, że stan zdrowia pracownika pogorszył się w toku wykonywania pracy, co jest ważne np. przy występowaniu o rentę.

• Obowiązkowe szkolenie BHP

Każdy pracownik musi odbyć obowiązkowe szkolenie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Zorganizowanie lub zapewnienie dostępu do szkolenia BHP należy do obowiązków pracodawcy. Kurs BHP powinien składać się z dwóch części: instruktażu ogólnego (w którym pracownik uzyskuje wiedzę niezbędną do wykonywania pracy) oraz instruktażu stanowiskowego (w którym pracownik poznaje zagrożenia, które może nieść praca na zajmowanym przez niego stanowisku). Organizację szkoleń można zazwyczaj powierzyć wyspecjalizowanym firmom zewnętrznym, co wystarcza do spełnienia wymogu formalnego. Warto jednak zainteresować się bliżej treścią tych szkoleń, szczególnie jeżeli z wykonywaną pracą wiążą się specyficzne zagrożenia, ponieważ zwykle mają one bardzo ogólny charakter.

Dodatkowo pracodawca musi przestrzegać obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, do których należą:

• zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
• prowadzenie systematycznych szkoleń BHP,
• przestrzeganie zasad BHP w zakładzie pracy,
• wykonywanie zaleceń inspektora pracy,
• zaznajomienie pracownika z możliwymi zagrożeniami na terenie zakładu pracy,
• zapewnienie odpowiednich środków ochronnych (np. maseczki, kombinezony),
• zapewnienie pierwszej pomocy podczas wypadku

• Odpowiednie warunki do pracy

Zanim pracodawca zatrudni pracowników, powinien przygotować dla nich miejsce, w którym będą mogli pracować. W zależności od wykonywanych obowiązków przestrzeń ta może się znacząco różnić. Pomieszczenie, w jakim pracują zatrudnieni, powinno mieć odpowiednią temperaturę i oświetlenie.

Dodatkowo wykonywana praca powinna odbywać się w ustalonych godzinach. Zazwyczaj jest to 8 godzin, które pracodawca powinien zagospodarować tak, aby wykonywane czynności nie były dla pracującego zbyt ciężkie i monotonne. Należy także pamiętać o przerwie, jaka należy się każdemu pracownikowi.

Warto zwrócić uwagę na wymogi dotyczące pracy przy komputerze, która staje się codziennym aspektem pracy na coraz liczniejszych stanowiskach. Jeżeli pracownik spędza co najmniej cztery godziny przy komputerze, to pracodawca ma obowiązek zapewnić mu ergonomiczne stanowisko pracy (przepisy BHP opisują je bardzo dokładnie); należą mu się też częstsze przerwy w pracy.

• Wspieranie rozwoju pracowników

Ten obowiązek jest często pomijany, ale jednak pracodawca ma obowiązek wspierania swojego pracownika w jego rozwoju zawodowym. Oznacza to, że powinien umożliwiać mu rozwijanie się w dziedzinie, w której jest zatrudniony. Takie wsparcie może przyjmować różne formy, na przykład wysyłanie pracowników na dodatkowe kursy, szkolenia, konferencje itp.

Podnoszenie kwalifikacji zatrudnionych jest korzystne nie tylko dla nich, ale także dla pracodawcy. Dzięki nowym umiejętnościom pracownicy będą lepiej wykonywać swoje obowiązki i będą lepiej przygotowani do nowych wyzwań, które będą przed nimi stawiane w pracy. Tym samym rozwój pracowników przyczynia się do rozwoju firmy.

• Wystawienie świadectwa pracy

Ten przepis dotyczy pracowników rezygnujących ze stanowiska. Pracodawca ma obowiązek wystawienia świadectwa pracy w terminie do 7 dni od czasu zakończenia stosunku pracy. Taki dokument powinien zawierać opis przebiegu zatrudnienia, który umożliwi odchodzącemu pracownikowi poszukiwanie nowej pracy w zawodzie.